Mężczyzna gdy jest młody, często dumny ze swojej męskości, podbijający świat, jest wypełniony energią i życiowym optymizmem. Lata biegną… a ten fakt można odczuwać w rozmaity sposób. Niestety, natura jest bezwzględna – obdarowuje nas wszystkim, pełnią potencji, do czasu aż wydamy na świat potomstwo. Wtedy nasza główna rola życiowa jest spełniona, przedłużamy istnienie gatunku ludzkiego. Potem natura wydaje się być stopniowo mniej zainteresowana nami, nie wkłada w nas tyle energii, abyśmy mogli utrzymać dotychczasową kondycję. Aby „utrzymać formę”, musimy zacząć radzić sobie sami.
Okres przekwitania u kobiet jest łatwy do rozpoznania, z symbolicznym sygnałem, ich ostatnią miesiączką. U mężczyzn dzieje się inaczej. Jest to proces stopniowo rozwijający się, mniej dostrzegalny. Uwierzmy jednak w oczywistą prawdę – ten okres w życiu mężczyzn też istnieje!
Pojęcie „męskiego przekwitania” pojawiło się po raz pierwszy w czasopiśmie naukowym w 1939 roku. Pewna grupa mężczyzn wkraczająca w ten okres wiekowy doświadcza objawów związanych z niedoborem testosteronu, dehydroepiandrosteronu, hormonu wzrostu i związanego z jego sekrecją insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1). Jest to proces, który przebiega bardzo indywidualnie u każdego mężczyzny. Pojęcie „andropauza” nie jest najbardziej prawidłowym słowem dla określenia zmian zachodzących w organizmie mężczyzny. W porównaniu z menopauzą, gdzie dochodzi do nieodwracalnego wygaśnięcia funkcji jajników, w andropauzie procesy nie wiążą się z nagłym albo nieodwracalnym ustaniem funkcji hormonalnych. Mężczyzna zachowuje funkcje odpowiedzialne za produkcję hormonów i za zdolności reprodukcyjne. Bardziej odpowiednie określenia dotyczące tego stanu to TDS (zespół niedoboru testosteronu), low-testosterone syndrome (zespół niskiego testosteronu) lub częściowy niedobór androgenów u starzejących się mężczyzn (PADAM).
***
Objawy andropauzy: spadek libido, redukcja porannych lub spontanicznych erekcji, uderzenia gorąca, zmniejszenie energii, odczucie depresji, brak motywacji, pogorszenie koncentracji i pamięci, zaburzenia snu, obniżenie masy i siły mięśniowej, zmniejszenie owłosienia ciała (zarostu), zwiększenie masy tłuszczowej (brzuch), obniżenie gęstości mineralnej kości, powiększenie gruczołów piersiowych.
***
Co drugi mężczyzna przekraczając 50 lat ma w mniejszym lub większym stopniu nasilone objawy andropauzy. Kwestionariusz Morleya jest szybkim i łatwym badaniem służącym do wyselekcjonowania tych, którzy mogą mieć problemy związane z andropauzą.
Kwestionariusz Morleya
Pozytywna odpowiedź na pytania „1” lub „7” lub na trzy inne pozwala przypuszczać, że u mężczyzny występują oznaki andropauzy.
1. Czy odczuwasz spadek popędu płciowego?
2. Czy odczuwasz brak energii?
3. Czy obserwujesz spadek siły mięśniowej lub obniżenie odporności na wysiłek fizyczny?
4. Czy obniżył się twój wzrost?
5. Czy zanotowałeś spadek zadowolenia z życia?
6. Czy jesteś smutny i (lub) w złym humorze?
7. Czy wzwody członka są słabsze?
8. Czy zauważyłeś ostatnio zmiany w możliwościach uprawiania sportu?
9. Czy chce Ci się spać po obiedzie?
10. Czy ostatnio występowały zaburzenia w wykonywaniu Twojej pracy zawodowej?
Diagnoza oparta na objawach klinicznych wymaga laboratoryjnego potwierdzenia. Głównie polega ona na oznaczeniu stężenia testosteronu w godzinach porannych dwukrotnie (w dwóch różnych dniach). Badania muszą dotyczyć również wielu innych markerów w celu nie tylko diagnostycznym, ale także kontrolnym w trakcie prowadzenia terapii.
Terapia pacjenta z rozpoznaną andropauzą jest wszechstronna. Dotyczy każdej dziedziny jego życia. Począwszy od wskazówek informujących panów o potrzebie zmiany trybu życia (dieta, aktywność fizyczna, relaksacja, itp.), a skończywszy na odpowiednich zaleceniach w zakresie farmakoterapii. Polega ona na zażywaniu odpowiednich suplementów witamin, minerałów, antyoksydantów, preparatów stymulujących wysiłek fizyczny i intelektualny. Należy również stosować szereg leków, np. korygujących nadciśnienie, kontrolujących zaburzenia lipidowe, i innych. Do dyspozycji są medykamenty spełniające swoją rolę w poprawie potencji. Szerokim polem do działania jest zastosowanie preparatów testosteronu, które można aplikować w bardzo wygodny i bezpieczny dla zdrowia sposób. Ta forma substytucji hormonalnej jest bardzo rozpowszechniona i akceptowana przez mężczyzn.
Również inne hormony o działaniu anabolicznym mogą być włączone w terapię mężczyzny po 50-ce. Wybór terapii wspomagających, wzmacniających i przywracających „dawne siły” jest duży. Warto z nich skorzystać.
Dr med. Anna Modelska-Ziółkiewicz
Autorka jest założycielem i prezesem Polskiego Towarzystwa Medycyny Anti-Aging. Jest autorem licznych prac i prezentacji dotyczących tej dziedziny medycyny.