ARCHIWUM Magazynu B&B - zakończył działalność w 2018

Coaching, czyli osiąganie sukcesów

O coachingu wiele się pisze i mówi, coraz częściej także w świecie polskiego biznesu. Podobnie jak w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej, także w Polsce zwiększa się liczba menedżerów, szefów i liderów, którzy mają swojego osobistego coacha. Czy wiemy, kto to jest i jaką pełni rolę? Komu i w czym może pomóc? Czym jest proces coachingowy?

Czym jest coaching?

Coaching ma wiele definicji, ale śmiało można stwierdzić, że jego esencją jest pomoc ludziom w dokonywaniu zmian w taki sposób, w jaki oczekują, i w kierunku, w którym chcą. Coaching niczego nie narzuca, ale stwarza okazje do samorozwoju, uczenia się nowych umiejętności i nawyków. Opiera się na założeniu, że każdy z nas ma w sobie duży potencjał, wiedzę i umiejętności, by znaleźć rozwiązanie danego problemu i rozwijać się, ale czasem nie potrafimy tego dostrzec. Wtedy potrzebny jest nam „coach” – osoba, która uruchomi te zdolności.

W procesie coachingu doradca nie daje gotowych rozwiązań, ale poprzez zdawanie pytań uczy, jak klient ma je znaleźć w sobie. Stwarza w ten sposób możliwość autorefleksji, odkrywania mocnych stron i opracowania skutecznych strategii działania, które są podstawą do dokonywania konstruktywnych zmian i osiągania zamierzonych celów.

Coach w relacji z klientem działa jak lustro – pokazuje jego realne możliwości, a jednocześnie modyfikuje nastawienie i podejście klienta do samego siebie. Jest to potrzebne, ponieważ często się zdarza, że klient ocenia siebie zbyt surowo, umniejsza swoje zdolności lub nie widzi swoich mocnych stron. Z mojego doświadczenia wiem, że menedżerowie zaniżają swoje umiejętności, a poza tym uważają, że źle zarządzają pracownikami. Wyliczają koleje swoje wady, niedoskonałości, a nie widzą, co już osiągnęli i nie zdają sobie sprawy, że doszli do tych sukcesów sami! Podsumowując, coaching koncentruje się na wykorzystaniu wiedzy i umiejętności posiadanych przez klienta w celu jego samorozwoju i osiągnięcia celów.

Kto może być klientem coachingu?

Procesowi coachingu może poddać się każdy, kto chce się rozwijać i czuje, że z czymś nie potrafi sobie sam poradzić. Ponieważ w tym artykule koncentruję się na coachingu zawodowym, klientem może być handlowiec, menedżer lub szef firmy. Każdy z nich przyjdzie z innym zagadnieniem, nad którym chce pracować z coachem: handlowcy nad relacjami z klientami i utrzymaniem motywacji do sprzedaży, menedżerowie zastanawiają się, jak kierować ludźmi, a szef firmy chce doskonalić umiejętności przywódcze.

Warto w tym miejscu podkreślić, że coaching nie jest psychoterapią. W przeciwieństwie bowiem do terapii, która zakłada pracę m.in. nad rozmaitymi głębokimi problemami emocjonalnymi i bolesnymi przeżyciami z dzieciństwa, coaching koncentruje się na teraźniejszości i przyszłości. Ukierunkowany jest na rozwój i osiąganie konkretnych umiejętności oraz naukę nowych nawyków, by skutecznie osiągać zamierzone cele. Profesjonalny coach ma więc obowiązek odesłania do terapeuty osoby, która zgłosiła się do niego, ale w pierwszym rzędzie potrzebuje właśnie wsparcia terapeutycznego.

Rola coacha i klienta

Coach pomaga klientowi w osiąganiu sukcesów i realizacji zamierzonych celów. By temu sprostać, wcale nie musi być specjalistą w dziedzinie pracy swojego klienta (np. budownictwie), bo jest ekspertem w pracy z ludźmi (dlatego też często zostaje nim psycholog). Coach nie jest mentorem, ani doradcą w danej dziedzinie biznesowej, więc nie opracuje, np. strategii motywowania pracowników. Ponieważ zna się jednak na  działaniu psychiki, pomoże klientowi tak, by on sam odkrył w sobie zdolności konieczne do wykonania tego zadania. Coach niczego nie narzuca klientowi, ale koncentruje się na jego celach i dostosowuje się do jego rytmu pracy. Pomaga spojrzeć klientowi z nowej perspektywy na niego samego, na pożądany cel oraz własne zasoby, które umożliwią jego osiągnięcie.

Nadrzędnym zadaniem coacha jest wyznaczanie zadań, które mają pomóc klientowi w osiąganiu celu, dokonywanie autorefleksji, pokonywanie ograniczeń i weryfikowaniu przekonań, które utrudniają realizację celu. Klient realizuje te zadania pomiędzy spotkaniami. Następnie na sesjach razem z coachem mierzy efekty swoich działań, podsumowuje co mu się udało, a co przeszkadzało i w jakim procencie aktualnie zrealizował postawiony przez siebie cel.

Rodzaje coachingu dotyczące rozwoju zawodowego:

  • Career coaching – metoda przeznaczona dla ludzi, którzy zmieniają zawód lub miejsce pracy, bądź chcą efektywnie zaplanować swoją przyszłość zawodową i zrobić bilans dotychczasowej kariery zawodowej. Często zdarza się, że firma – zwalniając pracownika w ramach programu outplacementowego – organizuje mu sesje career coachingu, na których klient rozważa nowe ścieżki rozwoju zawodowego.
  • Business coaching – metoda dedykowana do wszystkich ludzi aktywnych zawodowo. Polecana dla pracowników niższego (handlowcy, pracownicy działów obsługi klienta i sekretariatów, osoby pracujące „na telefonie” – call center) oraz średniego szczebla zarządzania (kierownicy sprzedaży, dyrektorzy regionalni, menedżerowie liniowi). Business coaching obejmuje m.in. zagadnienia rozwoju kompetencji potrzebnych na danym stanowisku pracy – np. handlowiec pracuje nad skutecznym budowaniem relacji z klientami, pracownik call center nad sprawnym przekazaniem oferty w rozmowie telefonicznej, a kierownik działu reklamacji nad opanowaniem zdenerwowania w trudnych sytuacjach z klientami.
  • Executive i leadership coaching – formy coachingu stosowane w odniesieniu do wyższej kadry zarządzającej: prezesów, dyrektorów i top menedżerów. Te metody są ukierunkowane na rozwijanie umiejętności przywódczych, komunikacyjnych, motywacyjnych oraz na myślenie strategiczne i wyznaczanie celów krótko- i długoterminowych, niezbędnych do sprawnego funkcjonowania całej firmy. 

Executive coaching daje szefom wsparcie w rozwiązywaniu bieżących problemów i zwiększaniu skuteczności w działaniu w różnych obszarach roli przełożonego, czyli stwarza możliwość opracowania narzędzi skutecznego szefa i wdrożenia ich w codzienną pracę z podwładnymi. Executive coaching koncentruje się też na aspekcie rozwojowym, czyli na powiązaniu życia osobistego i zawodowego. Pokazuje klientowi w jaki sposób cechy osobowości, temperamentu, nawyki myślowe, hierarchia wartości oraz system poglądów i przekonań szefa jako osoby zarządzającej i podejmującej ważne decyzje dotyczące całej firmy wpływają na jego relacje w pracy.  Równocześnie pomaga zdecydować, które z tych cech są przydatne i należy je rozwijać, a które przeszkadzają w efektywnym zarządzaniu ludźmi i firmą oraz daje możliwość nabycia nowych pożądanych nawyków. Wśród szkodliwych przekonań szefów można się spotkać m.in. z takimi: „nie umiem zapanować nad agresywnymi pracownikami”, „muszę wszystko wiedzieć”, „dobry szef to taki, który nigdy się nie myli”, „należy zawsze chwalić pracowników i nigdy ich nie karać”, „chcę być taki jak inni liderzy”, „zawsze wierzyłem, że nie jestem wystarczająco dobrym szefem”, „powinienem zawsze pomagać słabszym pracownikom”.

Executive coaching – wsparcie dla wymagających

Szefowie, prezesi i właściciele firm często mają problemy, nad którymi chcieliby popracować, ale nie wiedzą, kogo mogą poprosić o pomoc. Nie powiedzą o nich pracownikom, bo okażą się za słabi, kolegom-szefom jakoś nie wypada przyznawać się, że czegoś się nie wie, rodzina często nie zna się na ich pracy, a przyjaciele dają tylko dobre rady w stylu „weź się w garść”. Także szkolenia dla menedżerów często nie spełniają oczekiwań przełożonych, poza tym nie chcą się zwierzać kilkunastoosobowej grupie ze swoich kłopotów. W ten sposób, piastując najwyższe stanowisko w firmie, klient często nie ma nikogo, kto mógłby go wesprzeć.

W takiej sytuacji może pomóc executive coach, który przede wszystkim nie krytykuje i nie daje dobrych rad. Jego rolą jest zadawanie pytań nakierowujących klienta na znalezienie najlepszego rozwiązania. Coach w partnerskiej relacji, atmosferze poufności i zaufania uwalnia w swoim kliencie to, co jest w nim najlepsze oraz wierzy w niego i jego możliwości. Kieruje się zasadą, że „nie ma porażek, są tylko cenne doświadczenia”.

Executive coaching obejmuje wszelkie zagadnienia dotyczące osób, które piastują kierownicze stanowiska, również te prywatne. Wynika to z założenia, że brak harmonii w życiu osobistym wpływa na efektywność pracy. Moje doświadczenie executive coacha pokazuje, że równowaga pomiędzy życiem osobistym i zawodowym jest częstym tematem rozmów z klientami.

Często tematem coachingu jest ciągły stres i nieumiejętność odpoczynku po pracy. Szefowie mają bowiem tendencję do myślenia o pracy i firmie nawet w wolnym czasie. Zdarza się, że nie biorą urlopów, bo uważają, że gdy ich nie będzie, to pracownicy sobie nie poradzą i firma pogrąży się w chaosie.

Temat równowagi jest naprawdę ważny. Równowaga, pojmowana jako wewnętrzny spokój, daje poczucie szczęścia i spełnienia, co przekłada się na to, jakim jest się szefem.

Korzyści z executive coachingu

Korzyści dla szefa to przede wszystkim: większa samoświadomość, udoskonalenie umiejętności menedżerskich i przywódczych, nauczenie się nowych umiejętności oraz pokonanie starych nawyków myślowych, które utrudniały osiąganie zamierzonych celów. Sesje coachingowe powodują, że klient staje się bardziej otwarty na siebie, a to przekłada się na jego szczere relacje z innymi ludźmi (pracownikami, współpracownikami, klientami). Coaching daje czas na autodiagnozę, analizę siebie, wyznaczenie celów i ich realizację. Wszystko to sprzyja osiągnięciu równowagi w życiu, poczucia bycia w zgodzie z samym sobą.

Szef, który dokonuje w sobie zmiany, łatwiej podejmuje decyzje o modyfikacjach w firmie i jest otwarty na rozwój swoich pracowników. Stanowi doskonały wzór do naśladowania. Jest to zgodne z mottem Gandhiego, który powiedział: „Jeśli chcesz dokonać zmiany w innych, sam musisz być przykładem tej zmiany”.

Izabela Kielczyk – psycholog biznesu, executive coach

izabela.kielczyk.pl

Business&Beauty Magazyn